Οι κυριότερες εστίες της φοροδιαφυγής ανά δραστηριότητα

Του Λεωνιδα Στεργιου

Δυστυχώς, η φοροδιαφυγή δεν περιορίζεται στην Ελλάδα μόνο στους συνήθεις υπόπτους, δηλαδή στους γιατρούς, τους δικηγόρους και γενικότερα στους ελεύθερους επαγγελματίες. Οι εστίες της φοροδιαφυγής είναι διάσπαρτες εξαιτίας της εκτεταμένης παραοικονομίας, η οποία υπολογίζεται σε 58-86 δισ. ευρώ τον χρόνο. Ο κατάλογος με τις εστίες της φοροδιαφυγής, όπως τις κατέγραψε το υπουργείο Οικονομικών, είναι μακρύς και εμφανίζεται κυρίως με τις εξής μορφές:
- Μισθωτοί: Δεν δηλώνουν μπόνους ή αμοιβές σε είδος ή έσοδα από δεύτερη δραστηριότητα (π. χ. ιδιαίτερα μαθήματα κ. λπ.).
- Ελεύθεροι επαγγελματίες: Μη έκδοση τιμολογίου ή έκδοση τιμολογίου με μικρότερο ποσό της πραγματική αμοιβής ή έκδοση από τρίτα πρόσωπα.
- Γεωργικές επιχειρήσεις: Μη έκδοση φορολογικού παραστατικού ή διόγκωση δαπανών με λήψη εικονικών τιμολογίων προκειμένου να λάβουν επιστροφή ΦΠΑ.
- Εισοδήματα από ενοίκια: Μη κατάθεση μισθωτηρίου συμβολαίου για απόκρυψη εισοδήματος ενοικίασης ακινήτου ή δήλωση ενοικίου μικρότερου του πραγματικού ή μη δήλωση δευτερευουσών κατοικιών ή δήλωση ακινήτων ως «κενά» ώστε να αποφεύγεται η τεκμαρτή τους φορολόγηση.
- Κατασκευαστικές εταιρείες: Επιχειρήσεις ανέγερσης και πώλησης διαμερισμάτων δεν εμφανίζουν την πραγματική αξία των ακινήτων, αλλά την αντικειμενική, με συνέπεια οι οικοδομικές επιχειρήσεις να φορολογούνται με χαμηλότερα κέρδη, ενώ οι αγοραστές να αποδίδουν αντίστοιχα μικρότερο τεκμήριο αγοράς και φόρο μεταβίβασης ακινήτου (ΦΜΑ). Απασχολούμενοι μηχανικοί στην οικοδομή δηλώνουν αμοιβές μικρότερες (ελάχιστο κόστος οικοδομής) από τις πραγματικά εισπραττόμενες. Αντίστοιχες πρακτικές εφαρμόζονται και από φυσικά πρόσωπα που ανεγείρουν οικοδομή (ελάχιστο κόστος οικοδομής κ. λπ.).
- Τουριστικές επιχειρήσεις: παρατηρείται μέθοδος διπλών συμβολαίων μεταξύ ξενοδοχειακών και τουριστικών επιχειρήσεων, εξωτερικού και εσωτερικού, προκειμένου να εμφανίσουν μικρότερα έσοδα από τις παρεχόμενες υπηρεσίες και μέρος των αποκρυβέντων εσόδων να παραμένει σε λογαριασμούς στο εξωτερικό. Επίσης, μη έκδοση ή ανακριβής έκδοση φορολογικών στοιχείων από την παροχή υπηρεσιών (σάουνα κ. λπ.), οι οποίες επισήμως εμφανίζονται ως υπηρεσίες «πακέτου», ενώ στην πραγματικότητα εισπράττεται ιδιαίτερο τίμημα το οποίο και δεν εμφανίζεται.
- Πολυεθνικές επιχειρήσεις: Παρατηρείται φοροδιαφυγή μέσω της πρακτικής των υπερτιμολογήσεων - υποτιμολογήσεων (transfer pricing), των διογκούμενων δαπανών και των αυξημένων ποσοστών δικαιωμάτων που τιμολογούνται μεταξύ των εταιρειών του ομίλου.
- Offshore: Εχουν εντοπιστεί offshore που ιδρύονται με απώτερο σκοπό την απόκρυψη εσόδων και κερδών από παράνομες δραστηριότητες και τη μικρότερη δυνατή φορολογική επιβάρυνση.
- Εμπορικές επιχειρήσεις: περιπτώσεις μη έκδοσης ή ανακριβούς έκδοσης αποδείξεων - τιμολογίων ή έκδοσης και λήψης πλαστών τιμολογίων. Επίσης, έχει παρατηρηθεί υποτίμηση της αξίας των απογραφέντων ειδών και εμφάνιση αυξημένων ή πλαστών δαπανών.
Παρεμπόριο: Εκδηλώνεται με τη διάθεση παράνομων ειδών τα οποία προέρχονται από τρίτες χώρες ή από επιχειρήσεις που δεν έχουν εκδώσει τα προβλεπόμενα νόμιμα παραστατικά.
- Λαθρεμπόριο: Εκτεταμένη φοροδιαφυγή παρατηρείται:
α) Στα καύσιμα, είτε με παράνομη εισαγωγή και διακίνηση ή με νοθεία. β) Σε επιχειρήσεις διάθεσης αλκοολούχων ποτών (μπαρ κ. λπ.), κυρίως μέσω λαθραίων και νοθευμένων. γ) Στα καπνοβιομηχανικά προϊόντα μέσω λαθραίας εισαγωγής, διακίνησης και διάθεσης προϊόντων καπνού.
Σε ό, τι αφορά τον ΦΠΑ, οι συνηθέστερες μέθοδοι φοροδιαφυγής έχουν ως εξής:
1) Αγορές και πωλήσεις χωρίς έκδοση ή ανακριβή έκδοση παραστατικών.
2) Eκδοση και λήψη πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων.
3) Καταχώριση αυξημένων δαπανών με σκοπό την επιστροφή, την έκπτωση ή τον συμψηφισμό του ΦΠΑ.
4) Διακίνηση και τιμολόγηση εμπορευμάτων από χώρες της Ε. Ε. με πλαστά παραστατικά ή από ανύπαρκτες εταιρείες ή εμφάνιση συναλλαγών από τρίτες χώρες ως δήθεν






πηγη